Τί είναι το μεταθρομβωτικό σύνδρομο;

Το μεταθρομβωτικό σύνδρομο είναι η όψιμη (συνήθως μετά από μήνες ή χρόνια) επιπλοκή σε ένα κάτω άκρο, το οποίο υπέστη εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Γενικά, ένας ασθενής με οξεία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση διατρέχει κίνδυνο 30-40% να αναπτύξει σοβαρό μεταθρομβωτικό σύνδρομο, μέσα στα επόμενα 2 έτη. Τα συμπτώματα του μεταθρομβωτικού συνδρόμου είναι:

• Οίδημα
• Πόνος
• Έκζεμα
• Μελάγχρωση του δέρματος
• Σκλήρυνση του δέρματος και του λίπους κάτω από αυτό
• Έλκη (ανοιχτές πληγές)

Πώς η φλεβική θρόμβωση οδηγεί σε μεταθρομβωτικό σύνδρομο;

Η παρουσία θρόμβου μέσα σε μια φλέβα έχει τις ακόλουθες συνέπειες:

Α) Κατ’ αρχάς, ο θρόμβος, καθώς διαλύεται, προκαλεί βλάβη στις φλεβικές βαλβίδες με τις οποίες έρχεται σε επαφή. Η καταστροφή των βαλβίδων οδηγεί στην ανικανότητα του φλεβικού συστήματος να υποστηρίξει την στήλη του αίματος, την οποία η βαρύτητα στέλνει προς τα κάτω, όταν ο ασθενής βρίσκεται στην όρθια θέση. Έτσι, το φλεβικό σύστημα αποτυγχάνει στην ομαλή μεταφορά του αίματος από το πόδι προς την κοιλιά με αποτέλεσμα μεγάλη ποσότητα αίματος να “λιμνάζει” στο κάτω άκρο. Η κατάσταση αυτή περιγράφεται ως φλεβική ανεπάρκεια του εν τω βάθει συστήματος.

Β) Ο θρόμβος μέσα σε μία φλέβα, σπάνια διαλύεται ικανοποιητικά. Αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι η δημιουργία μικρών καναλιών μέσα στον θρόμβο με αποτέλεσμα την δημιουργία διαφραγμάτων στην θέση που αρχικά ήταν ο θρόμβος. Τα διαφραγμάτια αυτά αποτελούν ένα είδος ουλής που αποφράσσει ουσιαστικά τον αυλό της φλέβας και δεν επιτρέπει την ομαλή ροή του αίματος μέσα από αυτή.

Τα δύο αυτά φαινόμενα, της ανεπάρκειας και της απόφραξης συμμετέχουν σε άλλοτε άλλο βαθμό στην εκδήλωση του συνδρόμου. Όταν συνδυάζονται, οι συνέπειες, συνήθως, είναι πολύ σοβαρές.

Ποιοι παράγοντες ευνοούν την εμφάνιση του μεταθρομβωτικού συνδρόμου;

Οι κυριότεροι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση του μεταθρομβωτικού συνδρόμου είναι η υποτροπή της φλεβικής θρόμβωσης, η μεγάλη έκταση του θρόμβου και η κεντρικότερη εντόπιση του θρόμβου, σε σχέση με πιο περιφερικές θέσεις.

Υποτροπή θεωρούμε ένα καινούριο επεισόδιο θρόμβωσης στην ανατομική θέση μιας παλαιότερης θρόμβωσης. Μία νέα εμφάνιση θρόμβου, σε ήδη “τραυματισμένες” φλεβικές βαλβίδες, προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στις βαλβίδες αυτές και οδηγεί σε σοβαρότερο μεταθρομβωτικό σύνδρομο, σε σύγκριση με το μεταθρομβωτικό σύνδρομο που θα υπήρχε αν δεν υπήρχε η υποτροπή.

Επιπλέον, όσο μεγαλύτερη η έκταση του θρόμβου, τόσο περισσότερες οι βαλβίδες που παθαίνουν ζημιά και τόσο μεγαλύτερη η έκταση των φλεβών που δεν λειτουργούν σωστά ή μένουν αποφραγμένες. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι σοβαρότερα συμπτώματα μεταθρομβωτικού συνδρόμου, σε σχέση με ασθενείς που έχουν μικρότερης έκτασης θρόμβωση.

Τέλος, η παρουσία θρόμβου σε κεντρικότερες φλέβες του κάτω άκρου, όπως στο πάνω μέρος του μηρού ή μέσα στην πύελο (λεκάνη), έχει μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ενός σοβαρού μεταθρομβωτικού συνδρόμου, σε σύγκριση με παρουσία θρόμβου σε περιφερικότερες φλέβες, όπως για παράδειγμα κοντά στα γόνατα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κεντρικές φλέβες αποτελούν την περιοχή εκείνη του φλεβικού συστήματος του κάτω άκρου, η οποία ‘ελέγχει’ όλη την ποσότητα αίματος που μεταφέρεται από τα πόδια προς την κοιλιά. Βλάβη του συστήματος σε αυτή την θέση επηρεάζει δυσμενώς την όλη φλεβική κυκλοφορία του κάτω άκρου, σε αντίθεση με πιο περιφερικές βλάβες, οι οποίες επηρεάζουν τμήματα μόνο της φλεβικής κυκλοφορίας.