Ως αντίδραση στην πανδημία από τον νέο κορωνοϊό οι περισσότερες κυβερνήσεις των χωρών που επλήγησαν, σε συνεργασία με τις χειρουργικές εταιρείες, αποφάσισαν την αναστολή των λεγόμενων εκλεκτικών (μη επειγόντων) χειρουργικών επεμβάσεων, για άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα. Οι βασικοί λόγοι αυτών των ενεργειών στηρίχθηκαν, κυρίως, στις παρακάτω λογικές:

α) στην μείωση της διασποράς του ιού από ασυμπτωματικούς φορείς ή συμπτωματικούς ασθενείς σε άλλους ασθενείς,

β) στην προστασία του υγειονομικού προσωπικού με την αποφυγή της μη απαραίτητης έκθεσης στον ιό, και,

γ) στην προστασία υγειονομικών μέσων και υλικών (όπως για παράδειγμα αναπνευστήρες ή θέσεις σε μονάδες εντατικής θεραπείας), τα οποία θα ήταν απαραίτητα για την σωστή αντιμετώπιση των νοσούντων από την νέα αυτή ιογενή νόσο, την γνωστή πλέον σε όλους μας, με την ονομασία COVID-19.

Με λίγα λόγια, κατά την διάρκεια αυτής της πανδημίας, έγινε αντιληπτή, τουλάχιστον από πολλούς, η καίρια σημασία της ορθολογικής χρήσης των υγειονομικών μέσων και του ανθρώπινου δυναμικού της υγείας, κάτι το οποίο, φυσικά, θα πρέπει να γίνεται πάντα, ακόμα και στις πιο ήρεμες -υγειονομικά- χρονικές περιόδους.

Χειρουργεία σε αναμονή: Mια παγκόσμια πραγματικότητα

Μία πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Birmingham υπολόγισε ότι ο αριθμός των εκλεκτικών επεμβάσεων που ακυρώθηκαν ή αναβλήθηκαν, σε παγκόσμια κλίμακα, μέσα σε χρονικό διάστημα 12 εβδομάδων πανδημίας, αγγίζει τον αριθμό των 28,4 εκατομμυρίων. Αυτό σημαίνει, περίπου, το 72,3% των προγραμματισμένων χειρουργικών επεμβάσεων. Μετά την επαναλειτουργία των τακτικών χειρουργείων, ακόμα και αν τα συστήματα υγείας αυξήσουν τις επεμβάσεις κατά 20% την εβδομάδα, θα χρειαστούν τουλάχιστον 11 μήνες για να αναπληρωθεί το κενό που έχει δημιουργηθεί. Επίσης, για κάθε νέα εβδομάδα μη διενέργειας εκλεκτικών χειρουργείων, 43.300 επιπλέον επεμβάσεις προστίθενται σε αυτές που θα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν.

Οι καθυστερήσεις των χειρουργείων μπορεί να αποδειχτούν ολέθριες για τους ασθενείς

Η μελέτη συμπεραίνει ότι, οι εν λόγω ακυρώσεις χειρουργικών επεμβάσεων, αν και απαραίτητες, προσέθεσαν ένα μεγάλο βάρος στους ασθενείς και στην κοινωνία. Η κατάσταση των ασθενών που δεν πραγματοποιούν την προγραμματισμένη τους επέμβαση μπορεί να επιδεινωθεί, η ποιότητα ζωής τους, περιμένοντας το χειρουργείο, χειροτερεύει, και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε κακοήθειες ή καρδιαγγειακά νοσήματα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των θανάτων που σε κανονικές συνθήκες θα είχαν αποφευχθεί. Αυτό είναι λογικό να συμβαίνει από την στιγμή που πολλά νοσήματα είναι προοδευτικά επιδεινούμενα και, αν δεν αντιμετωπιστούν σε τακτική βάση, θα αναγκαστούμε να τα αντιμετωπίσουμε μοιραία σε επείγουσα βάση με χειρότερες, όμως, προοπτικές για την πορεία και το μέλλον του ασθενούς.

Έτσι, όσον αφορά τις αγγειοχειρουργικές επεμβάσεις, καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των ανευρυσμάτων μπορεί να σημαίνει αύξηση του αριθμού των ρήξεων, άρα και των θανάτων, καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των σημαντικών στενώσεων καρωτίδων μπορεί να σημαίνει περισσότερα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, καθυστέρηση στην αντιμετώπιση μίας ισχαιμίας στο κάτω άκρο μπορεί να σημαίνει αυξημένος κίνδυνος για απώλεια του σκέλους και τέλος καθυστερημένη αντιμετώπιση της φλεβικής ανεπάρκειας μπορεί να σημαίνει περισσότερες θρομβώσεις.

Φαίνεται λογικό να σκεφτεί κανείς ότι σε τέτοιες, υγειονομικά, δύσκολες καταστάσεις θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να βρίσκεται η χρυσή τομή μεταξύ των κινδύνων της πανδημίας από τη μια και των κινδύνων από την μη θεραπεία χρονίων προβλημάτων υγείας, από την άλλη, πριν αυτά γίνουν επικίνδυνα ή πολύ ενοχλητικά για τους ασθενείς. Η χρυσή αυτή τομή βρίσκεται κάπου μετά από τον έλεγχο της πανδημίας, στην χρονική περίοδο που κάθε χώρα έχει καταφέρει να έχει τον επιδημιολογικό έλεγχο ενός κύματος περιστατικών. Φυσικά η παροχή υγείας σε ένα πληθυσμό θα είναι τόσο καλύτερη όσο πιο οργανωμένες είναι οι δομές υγείας. Η οργάνωση αυτή συνίσταται στα μέτρα προστασίας ασθενών και προσωπικού και στην σωστή και μελετημένη διακίνηση των περιστατικών.

Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνετε την υγεία σας προτεραιότητα

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η συνέχιση διεκπεραίωσης τακτικών χειρουργικών περιστατικών είναι ουσιώδους σημασίας για την ομαλή λειτουργία των συστημάτων υγείας, προστατεύοντάς το από μελλοντικά προβλήματα. Η διεκπεραίωση αυτή  θα πρέπει να γίνεται με κάποιους κανόνες προστασίας σε κατάλληλα (επιδημιολογικά) χρονικά διαστήματα. Στην χώρα μας ένα από αυτά τα χρονικά διαστήματα είναι ακριβώς αυτό που διανύουμε, κάτι που οι ασθενείς με χρόνια χειρουργικά προβλήματα θα πρέπει να εκμεταλλευτούν και να δώσουν, τώρα, ένα τέλος στο χρόνιο πρόβλημα που τους απασχολεί.

Τσεκούρας Νικόλαος, MD, ECFMG, PHD, Αγγειοχειρουργός.

Διευθυντής Γ' Αγγειοχειρουργικής Κλινικής Metropolitan General.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.dr-tsekouras.gr ή καλέστε στο 2106215855 , 6977741191