Οι κιρσοί των κάτω άκρων στην εγκυμοσύνη

Η εμφάνιση κιρσών στα κάτω άκρα, ή η επιδείνωσή τους, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, απασχολεί πολλές γυναίκες αυτή την τόσο ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους. Αν και η εγκυμοσύνη έχει ενοχοποιηθεί πολλές φορές για την αρχική εμφάνιση των κιρσών, ηαλήθεια είναι ότι ποτέ δεν αποτελεί τον μοναδικό λόγο πρόκλησής τους. Είναι πλέον γνωστό, ότι διάφοροι γονιδιακοί παράγοντες αποτελούν την βασική αιτία εκδήλωσης της φλεβικής νόσου και συνεπώς, δεν εμφανίζουν όλες οι εγκυμονούσες κιρσούς, παρά μόνο αυτές που έχουν μια γεννετική προδιάθεση.

Τι συμβαίνει στο φλεβικό σύστημα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Κατά την κύηση, πέραν των ορμονικών αλλαγών, η ποσότητα του αίματος που κυκλοφορεί στο σώμα είναι μεγαλύτερη κατά μισό λίτρο περίπου. Το επιπλέον αυτό αίμα λιμνάζει στο φλεβικό σύστημα και οδηγεί συχνά σε διόγκωση «ευαίσθητων» φλεβών. Επιπλέον, η αύξηση του μεγέθους της μήτρας, ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης, ασκεί αυξημένη πίεση στις φλέβες της λεκάνης, εμποδίζοντας την φλεβική επιστροφή από τα πόδια, συμβάλλοντας, έτσι, στην διόγκωση δερματικών φλεβών των κάτω άκρων.

Οι κιρσοί στην εγκυμοσύνη εμφανίζονται συχνότερα στα πόδια και σπανιότερα (περίπου στο 4% των εγκύων), στην περιοχή των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Τα συνηθη συμπτώματα είναι: πόνος, βάρος, κνησμός, κούραση και πρήξιμο στα πόδια ενώ, όταν οι κιρσοί βρίσκονται στο αιδοίο, οι ενοχλήσεις τείνουν να είναι εντονότερες με κάποιες γυναίκες να δυσκολεύονται πραγματικά να παραμείνουν σε καθιστή θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι κιρσοί που εμφανίζονται στην εγκυμοσύνη συνήθως υποστρέφουν μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα του τοκετού. Τότε, το φλεβικό σύστημα επανεκτιμάται και, αν χρειαστεί, μπορεί να εφαρμοστεί κάποια θεραπευτική μέθοδος αντιμετώπισης.

Σε περίπτωση μη αντιμετώπισης του προβλήματος, κάθε επόμενη εγκυμοσύνη, συνοδεύεται, συνήθως, από περισσότερους και μεγαλύτερους κιρσούς.

Πρακτικές συμβουλές και φροντίδα για την έγκυο που εμφανίζει κιρσούς

• Ενημερώστε τον γυναικολόγο που παρακολουθεί την εγκυμοσύνη σας, ώστε να γνωρίζει την κατάστασή σας.
• Η επικοινωνία του γυναικολόγου με τον αγγειοχειρουργό θα εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή παρακολούθησή σας.
• Παρατηρήστε τις αλλαγές στο σώμα σας, και ενημερώστε τον γιατρό σας αν αντιληφθείτε πρήξιμο, έντονο πόνο ή ερυθρότητα στο πόδι.
• Προτιμάτε να κοιμάστε ξαπλώνοντας στην αριστερή πλευρά σας, για να μην ασκείτε πίεση στην κάτω κοίλη φλέβα (την μεγάλη φλέβα στην κοιλιά, η οποία πιέζεται από την διογκωμένη μήτρα). Βάλτε ανάμεσα στα πόδια σας ένα μαξιλάρι και σφήνα άλλο μαξιλάρι πίσω από την πλάτη σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε έναν πιο άνετο ύπνο.
• Μην παραμένετε για μεγάλο χρονικό διάστημα καθιστή. Μετακινηθείτε τουλάχιστον μία φορά κάθε 30 λεπτά. Ρωτήστε τον γυναικολόγο σας αν σας επιτρέπει ήπια άσκηση ή ζωηρό περίπατο.
• Αν η εργασία σας είναι σε γραφείο, προσπαθήστε να μην σταυρώνετε τα πόδια σας. Χρησιμοποιήστε ένα υποπόδιο για να βάλετε τα πόδια σας σε ψηλότερη θέση.
• Το απότομο βάρος κατά την εγκυμοσύνη είναι ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας και μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση των κιρσών. Γι’ αυτό το λόγο προσπαθήστε να ακολουθήσετε ένα πρόγραμμα υγιεινής και ισορροποιημένης διατροφής.
• Οι ειδικές κάλτσες κιρσών (κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης) θα σας κάνουν να νιώσετε ανακούφιση από τα συμπτώματα. Σωστή χρήση τους σημαίνει καθημερινή εφαρμογή, κάθε πρωί,λίγο πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι.
• Ενημερώστε τον αγγειοχειρουργό σας για το προβλημά σας και φτιάξτε μαζί του ένα πλάνο παρακολούθησης, έτσι ώστε μετά τη λοχεία να επανεκτιμηθεί το φλεβικό σας σύστημα.
• Εάν οι κιρσοί επιμένουν μετά την εγκυμοσύνη, πέραν του τριμήνου, θα πρέπει να προγραμματισθεί η θεραπεία τους. Έτσι, θα δώσετε ένα οριστικό τέλος στο πρόβλημά σας.

Σήμερα, η θεραπεία των κιρσών γίνεται εύκολα και αποτελεσματικά, χωρίς την ανάγκη παραμονής σε Νοσοκομείο και με άριστα αισθητικά αποτελέσματα.

Διαβάστε και ενημερωθείτε υπεύθυνα για την σύγχρονη και ελάχιστα επεμβατική θεραπεία των κιρσών με ενδοαυλικό Laser.

Τί είναι το μεταθρομβωτικό σύνδρομο;

Το μεταθρομβωτικό σύνδρομο είναι η όψιμη (συνήθως μετά από μήνες ή χρόνια) επιπλοκή σε ένα κάτω άκρο, το οποίο υπέστη εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Γενικά, ένας ασθενής με οξεία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση διατρέχει κίνδυνο 30-40% να αναπτύξει σοβαρό μεταθρομβωτικό σύνδρομο, μέσα στα επόμενα 2 έτη. Τα συμπτώματα του μεταθρομβωτικού συνδρόμου είναι:

• Οίδημα
• Πόνος
• Έκζεμα
• Μελάγχρωση του δέρματος
• Σκλήρυνση του δέρματος και του λίπους κάτω από αυτό
• Έλκη (ανοιχτές πληγές)

Πώς η φλεβική θρόμβωση οδηγεί σε μεταθρομβωτικό σύνδρομο;

Η παρουσία θρόμβου μέσα σε μια φλέβα έχει τις ακόλουθες συνέπειες:

Α) Κατ’ αρχάς, ο θρόμβος, καθώς διαλύεται, προκαλεί βλάβη στις φλεβικές βαλβίδες με τις οποίες έρχεται σε επαφή. Η καταστροφή των βαλβίδων οδηγεί στην ανικανότητα του φλεβικού συστήματος να υποστηρίξει την στήλη του αίματος, την οποία η βαρύτητα στέλνει προς τα κάτω, όταν ο ασθενής βρίσκεται στην όρθια θέση. Έτσι, το φλεβικό σύστημα αποτυγχάνει στην ομαλή μεταφορά του αίματος από το πόδι προς την κοιλιά με αποτέλεσμα μεγάλη ποσότητα αίματος να “λιμνάζει” στο κάτω άκρο. Η κατάσταση αυτή περιγράφεται ως φλεβική ανεπάρκεια του εν τω βάθει συστήματος.

Β) Ο θρόμβος μέσα σε μία φλέβα, σπάνια διαλύεται ικανοποιητικά. Αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι η δημιουργία μικρών καναλιών μέσα στον θρόμβο με αποτέλεσμα την δημιουργία διαφραγμάτων στην θέση που αρχικά ήταν ο θρόμβος. Τα διαφραγμάτια αυτά αποτελούν ένα είδος ουλής που αποφράσσει ουσιαστικά τον αυλό της φλέβας και δεν επιτρέπει την ομαλή ροή του αίματος μέσα από αυτή.

Τα δύο αυτά φαινόμενα, της ανεπάρκειας και της απόφραξης συμμετέχουν σε άλλοτε άλλο βαθμό στην εκδήλωση του συνδρόμου. Όταν συνδυάζονται, οι συνέπειες, συνήθως, είναι πολύ σοβαρές.

Ποιοι παράγοντες ευνοούν την εμφάνιση του μεταθρομβωτικού συνδρόμου;

Οι κυριότεροι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση του μεταθρομβωτικού συνδρόμου είναι η υποτροπή της φλεβικής θρόμβωσης, η μεγάλη έκταση του θρόμβου και η κεντρικότερη εντόπιση του θρόμβου, σε σχέση με πιο περιφερικές θέσεις.

Υποτροπή θεωρούμε ένα καινούριο επεισόδιο θρόμβωσης στην ανατομική θέση μιας παλαιότερης θρόμβωσης. Μία νέα εμφάνιση θρόμβου, σε ήδη “τραυματισμένες” φλεβικές βαλβίδες, προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στις βαλβίδες αυτές και οδηγεί σε σοβαρότερο μεταθρομβωτικό σύνδρομο, σε σύγκριση με το μεταθρομβωτικό σύνδρομο που θα υπήρχε αν δεν υπήρχε η υποτροπή.

Επιπλέον, όσο μεγαλύτερη η έκταση του θρόμβου, τόσο περισσότερες οι βαλβίδες που παθαίνουν ζημιά και τόσο μεγαλύτερη η έκταση των φλεβών που δεν λειτουργούν σωστά ή μένουν αποφραγμένες. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι σοβαρότερα συμπτώματα μεταθρομβωτικού συνδρόμου, σε σχέση με ασθενείς που έχουν μικρότερης έκτασης θρόμβωση.

Τέλος, η παρουσία θρόμβου σε κεντρικότερες φλέβες του κάτω άκρου, όπως στο πάνω μέρος του μηρού ή μέσα στην πύελο (λεκάνη), έχει μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ενός σοβαρού μεταθρομβωτικού συνδρόμου, σε σύγκριση με παρουσία θρόμβου σε περιφερικότερες φλέβες, όπως για παράδειγμα κοντά στα γόνατα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κεντρικές φλέβες αποτελούν την περιοχή εκείνη του φλεβικού συστήματος του κάτω άκρου, η οποία ‘ελέγχει’ όλη την ποσότητα αίματος που μεταφέρεται από τα πόδια προς την κοιλιά. Βλάβη του συστήματος σε αυτή την θέση επηρεάζει δυσμενώς την όλη φλεβική κυκλοφορία του κάτω άκρου, σε αντίθεση με πιο περιφερικές βλάβες, οι οποίες επηρεάζουν τμήματα μόνο της φλεβικής κυκλοφορίας.

Νεοαγγείωση: η «αχίλλειος πτέρνα» της κλασσικής, χειρουργικής επέμβασης για τη θεραπεία των κιρσών (σαφηνεκτομής).

H «σαφηνεκτομή» αποτελεί την κλασσική χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία των κιρσών των κάτω άκρων.Πραγματοποιείται με την εκτομή της κεντρικής φλέβας του επιφανειακού φλεβικού δικτύου (σαφηνούς φλέβας), στην πρόσθια - έσω επιφάνεια του κάτω άκρου (μείζον σαφηνής), ή στην οπίσθια από το γόνατο και κάτω (έλασσον σαφηνής).

Η ανεπάρκεια της μείζονος ή ελάσσονος σαφηνούς (μη σωστή λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων) θεωρείται υπεύθυνη για τη δημιουργία των κιρσών.Παρότι η παραπάνω αιτιολόγηση δεν είναι πάντα αληθής, στατιστικά ισχύει στο 90% περίπου των περιπτώσεων και η αποσύνδεση (εκρίζωση) των σαφηνών φλεβών από το υπόλοιπο φλεβικό δίκτυο είναι σαφέστατα ευεργετική για τον ασθενή.

Η θεραπεία των κιρσών με «σαφηνεκτομή» αποτέλεσε για πολλά χρόνια την κύρια μέθοδο θεραπείας των κιρσών ελλείψει άλλης κλινικά αποδεδειγμένης θεραπείας, παρά το γεγονός ότι είναι μια πολύ αιματηρή επέμβαση.

Επιπλέον, η μακροχρόνια εμπειρία ιατρών και ασθενών αλλά και τα κλινικά αποτελέσματα κέντρων με μεγάλη εξειδίκευση στις εν λόγω θεραπείες, επιβεβαιώνουν σημαντικά ποσοστά υποτροπών που σε βάθος πενταετίας μετά από επεμβάσεις σαφηνεκτομής ανέρχονται στο 30% για την μείζονα σαφηνή1 και στο 50% για την ελάσσονα2. Έτσι, ο κίνδυνος υποτροπής ακόμη και μετά την πραγματοποίηση μιας τεχνικώς άψογης σαφηνεκτομής είναι πολύ αυξημένος.

Αποδεχόμενη τα δεδομένα της μακρόχρονης εμπειρίας και στην προσπάθειά της να διερευνήσει τους λόγους του υψηλού ποσοστού υποτροπών μετά από σαφηνεκτομή, η επιστημονική κοινότητα κατέγραψε με τον όρο «νεοαγγείωση», τη δημιουργία νέων αγγείων σε μια περιοχή όπου τα αγγεία είχαν καταστραφεί με χειρουργικό τρόπο προκειμένου να πραγματοποιηθεί η σαφηνεκτομή.

Ο Δρ. Langenbeck υπήρξε ο πρώτος που το 1861 περιέγραψε την αποκατάσταση της συνεχείας της μείζονος σαφηνούς φλέβας μετά από την τμηματική εκτομή της, ενώ το 1895 ο Δρ. Perthes περιέγραψε το ίδιο ακριβώς εύρημα.

Παρά την καταγραφή του φαινομένου, οι περισσότεροι συγγραφείς του 20ου αιώνα παραδέχονταν τη (λανθασμένη όπως αποδείχτηκε αργότερα) θεωρεία του Δρ. Homansο οποίος από το 19163 υποστήριζε ότι η υποτροπή των κιρσών οφείλεται στο χειρουργό που πραγματοποιεί πλημμελή (μη σωστή) εκτομή των κλάδων της σαφηνούς φλέβας, με αποτέλεσμα οι κλάδοι που παραμένουν στο δίκτυο να οδηγούν αργότερα σε υποτροπή.

Μετά από μακροχρόνια έρευνα (περίοδος 1960-1980) η θεωρία της υποτροπής των κιρσών λόγω της πλημμελούς εκτομής των φλεβικών κλάδων καταρρίφθηκε από το Δρ Glass: βάσει ιστολογικών ευρημάτων απέδειξε ότι μέσα στην «φρέσκια χειρουργική ουλή» της τομής που πραγματοποιείται στο πάνω μέρος του ποδιού για τη εκρίζωση της φλέβας (σαφηνεκτομής), δημιουργούνται νέα αγγεία τα οποία μπορούν να γεφυρώσουν, με το υπόλοιπο δίκτυο, φλέβες οι οποίες έχουν αποκοπεί χειρουργικά.

Μετά τον Δρ Glass και άλλοι ερευνητές έφτασαν στο ίδιο συμπέρασμα, αξιοποιώντας τις σύγχρονες μεθόδους απεικόνισης (υπερήχους)5 που επιβεβαιώνουν το ρόλο της νεοαγγείωσης στην υποτροπή των κιρσών μετά από την πραγματοποίηση σαφηνεκτομής.

Σήμερα, η νεοαγγείωση αποτελεί για πολλούς επιστήμονες την «αχίλλειο πτέρνα» της επέμβασης της σαφηνεκτομής και έναν από τους κυριότερους λόγους που η επέμβαση αυτή συνεχώς υποχωρεί ως μέθοδος θεραπείας των φλεβικών κιρσών των κάτω άκρων έναντι της χρήσης νεώτερων, ελάχιστα επεμβατικών και πιο αποτελεσματικών τεχνικών θεραπείας όπως η ενδοαυλική θεραπεία με τη χρήση laser ή ραδιοσυχνότητων.

«Βιβλιογραφικές αναφορές» 

1. Hartmann K et al. Recurrent varicose veins: sonography-based re-examination of 210 patients 14 years after ligation and saphenous vein stripping. Vasa 2006;6:512-7.
2. Darke SG. The morphology of recurrent varicose veins. Eur J Vasc Surg 1992;6:512-7.
3. Homans J. The operative treatment of varicose veins and ulcers based upon a classification of these lesions. Surg Gynecol Obstet 1916;22:143-158.
4. Glass GM. Neovascularization in recurrence of varices of the greater saphenous vein in the groin: phlebography. 1988. Angiology;39:577-582.
5. Jones L, et al. Neovascularization is the principal cause of varicose vein recurrence: Results of a randomized trial of stripping the long saphenous vein. Eur J Vasc Endovasc Surg 1996;12:442-45.
6. Bergan JJ. J Vasc Surg 2007. Letter to the editor, regarding: “Neovascularization: An ‘inoccent bystander’ in recurrent varicose veins”.

Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση μπορεί να οδηγήσει σε μία πολύ επικίνδυνη επιπλοκή που ονομάζεται πνευμονική εμβολή. Στην πνευμονική εμβολή τμήμα του θρόμβου, ο οποίος συνήθως βρίσκεται στο πόδι, αποσπάται από την θέση του και μεταφέρεται, μέσω του δικτύου των φλεβών, προς τα πνευμόνια.

Εκεί, τα αγγεία των πνευμόνων φράσσονται από το πηγμένο αίμα (θρόμβοι) και έτσι παύουν να αιματώνονται φυσιολογικά. Η διαδικασία αυτή μπορεί να αποβεί μοιραία για τον ασθενή. Έτσι, άμεσα, με την υποψία και μόνο της νόσου, πρέπει να αναζητείται ιατρική βοήθεια.

Ποια είναι τα Συμπτώματα της Πνευμονικής Εμβολής;

Τα συμπτώματα της νόσου είναι:

• Ανεξήγητη και ξαφνική δυσκολία στην ανάσα
• Πόνος στο στήθος ή δυσφορία, συμπτώματα τα οποία χειροτερεύουν με την βαθειά αναπνοή ή τον βήχα
• Ζάλη ή τάση για λιποθυμία
• Ταχυκαρδία
• Βήχας με αποβολή αίματος

Τι είναι η «οξεία εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση»;

Οξεία εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση ονομάζουμε την κατάσταση κατά την οποία εμφανίζεται θρόμβος (πηγμένο αίμα) μέσα σε κάποια βαθειά φλέβα του σώματος, κυρίως στα κάτω άκρα. Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση συνήθως προκαλεί πόνο και πρήξιμο στο πόδι, αλλά μπορεί και να παρουσιαστεί χωρίς καθόλου συμπτώματα.

Τι είναι οι ευρυαγγείες;

'Aσπρα βέλη: μικρές ευρυαγγείες.

Μπλε βέλη: δικτυωτές φλέβες οι οποίες διακρίνονται δύσκολα, δεν αποτελούν σημαντικό αισθητικό πρόβλημα, αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται διότι τροφοδοτούν τις μικρές ευρυαγγείες.

Οι ευρυαγγείες (spider veins) είναι μικρές κόκκινες, μωβ ή μπλε φλέβες, παθολογικά διατεταμένες, οι οποίες διακρίνονται εμφανώς κάτω από την επιδερμίδα. Βρίσκονται συχνά στα πόδια και το πρόσωπο. Η διάμετρός τους ποικίλει από 0.1mm έως 1mm και μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένες ή ως εκτεταμένοι φλεβικοί σχηματισμοί (αραχνοειδή ή θυσανοειδή μορφή).

Σε αντίθεση με τους κιρσούς, οι ευρυαγγείες είναι μικρότερες σε μέγεθος, δεν προεξέχουν του δέρματος και είναι πιο επιφανειακές (πιο κοντά στην επιδερμίδα). Συνήθως συνοδεύονται από λίγο πιο μεγάλες και λίγο πιο βαθειές φλέβες, οι οποίες ονομάζονται δικτυωτές φλέβες (reticular veins).

Οι δικτυωτές φλέβες, ακόμα και στην περίπτωση που δεν είναι εμφανείς, και έτσι δεν αποτελούν σημαντικό αισθητικό πρόβλημα, έχουν μεγάλη κλινική σημασία, μιας και είναι αυτές που τροφοδοτούν με αίμα τις ευρυαγγείες.

Η παρουσία ευρυαγγειών στο πόδι σημαίνει φλεβική ανεπάρκεια 1ου βαθμού (βλ. άρθρο για «Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια»). Πρόκειται δηλαδή για μικρή, αλλά παθολογική κυκλοφορία του φλεβικού αίματος στο κάτω άκρο.

Τι προκαλεί τις ευρυαγγείες;

Οι ευρυαγγείες δημιουργούνται λόγω αυξημένης πίεσης μέσα σε μικρές φλέβες, κοντά στην επιδερμίδα, με αποτέλεσμα αυτές να διατείνονται.

Οι παθολογικές αυτές φλέβες του δέρματος αποτελούν το αρχικό στάδιο της ίδιας ακριβώς πάθησης που προκαλεί και τους κιρσούς των κάτω άκρων και η οποία ονομάζεται «χρόνια φλεβική ανεπάρκεια».

Πιο συγκεκριμένα, οι ευρυαγγείες αποτελούν φλεβική ανεπάρκεια 1ου σταδίου, ενώ οι κιρσοί 2ου. Έτσι, οι παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνιση των ευρυαγγειών είναι οι ίδιοι με αυτούς της εμφάνισης κιρσών.

Πιο συγκεκριμένα υπάρχει ένας ισχυρός γονιδιακός/ κληρονομικός παράγοντας, που συνδέεται με καταστροφή φλεβικών βαλβίδων και παθολογική ροή αίματος μέσα στις ευρυαγγείες.

Επιπλέον, οι ευρυαγγείες, όπως και οι κιρσοί, είναι πολύ πιο συχνές στις γυναίκες και η συχνότητά τους αυξάνεται με την ηλικία.

Αλλοι παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση ευρυαγγειών σε ασθενείς με γενετική προδιάθεση είναι: ορμονικοί παράγοντες (εγκυμοσύνη, εφηβεία, εμμηνόπαυση, χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, ορμονοθεραπεία στην εμμηνόπαυση), η πολύωρη ορθοστασία ή καθιστική θέση του σώματος, η έλλειψη σωματικής άσκησης, και η παχυσαρκία.

Προκαλούν συμπτώματα οι ευρυαγγείες;

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ευρυαγγείες δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και το βασικότερο πρόβλημα που προκαλούν είναι η αντιαισθητική εικόνα των κάτω άκρων, η οποία, πολλές φορές, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής ενός ασθενή.

Όταν υπάρχουν συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι: αίσθημα βάρους των ποδιών, αίσθημα καύσους, κνησμός, νυχτερινές κράμπες, ή ήπιο οίδημα στην περιοχή των αστραγάλων.

Τα συμπώματα αυτά είναι ήπια τις πρωινές ώρες και επιδεινώνονται σταδιακά μέχρι το βράδυ.

Χρειάζεται να κάνω υπέρηχο φλεβών (triplex) πριν την έναρξη θεραπείας για ευρυαγγείες ή η εξέταση αυτή είναι μόνο για ασθενείς που έχουν κιρσούς;

Οι ευρυαγγείες και οι κιρσοί είναι εκδηλώσεις του ίδιου νοσήματος (χρόνια φλεβική ανεπάρκεια). Η παρουσία ευρυαγγειών χαρακτηρίζεται ως πρώτου βαθμού ανεπάρκεια και οι κιρσοί ως δευτέρου. Για την αντιμετώπιση των κιρσών, όλοι συμφωνούν ότι αρχικά είναι απαραίτητος ο υπερηχογραφικός έλεγχος των φλεβών (triplex) και στην συνέχεια η χειρουργική τους αντιμετώπιση. Τί γίνεται όμως στην περίπτωση των ευρυαγγειών, χωρίς την παρουσία κιρσών;

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο σημαντικός φαίνεται να είναι ο ρόλος του υπερηχογραφικού ελέγχου του φλεβικού συστήματος, πριν από την έναρξη θεραπείας για αντιμετώπιση ευρυαγγειών.

Ο λόγος είναι ότι 1 στους 4 ασθενείς, που παρουσιάζουν ευρυαγγείες, χωρίς να έχουν κιρσούς, πάσχει από ανεπάρκεια κεντρικού φλεβικού στελέχους όπως η μείζονα ή η ελάσσονα σαφηνή φλέβα (1). Οι ασθενείς αυτοί δεν έχουν κιρσούς, ούτε καμμία άλλη κλινική εκδήλωση φλεβικής ανεπάρκειας. Παρόλα αυτά, αν δεν αντιμετωπιστεί πρώτα η ανεπάρκεια των κεντρικών φλεβικών στελεχών, η επακόλουθη θεραπεία των ευρυαγγειών τους έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας και ο κίνδυνος υποτροπής, σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι υψηλός.

Η σύγχρονη πρακτική στα περισσότερα κέντρα ακολουθεί τον κανόνα ότι όλοι οι ασθενείς με ευρυαγγείες χρειάζονται triplex φλεβών, εκτός από αυτούς με μικρής έκτασης ευρυαγγείες στην έξω επιφάνεια του μηρού.

Επιπλέον, αυξημένος βαθμός υποψίας για ύπαρξη ανεπάρκειας κεντρικού φλεβικού στελέχους, σε ασθενείς με ευρυαγγείες, θα πρέπει να υπάρχει όταν: 1) οι ευρυαγγείες είναι εκτεταμένες και σε πολλές διαφορετικές περιοχές του κάτω άκρου, 2) όταν είναι πολλές στην περιοχή του αστραγάλου, 3) όταν υπάρχει ιστορικό σχετικά σύντομων υποτροπών, 4) όταν υπάρχει ιστορικό σκληροθεραπειών μικρής αποτελεσματικότητας και 5) όταν οι ασθενείς αναφέρουν συμπτώματα όπως: βάρος, καύσος, κνησμός, οίδημα, κράμπες.

Βιβλιογραφική αναφορά
1. AbuRahma AF, Bergan JJ, editors. Noninvasive vascular diagnosis. New York: Springler-Verlag, 2000.

Μπορεί να έχω φλεβική ανεπάρκεια σε κεντρικό φλεβικό στέλεχος (μείζον ή ελλάσονα σαφηνή ή διατιτρώσα φλέβα) ενώ έχω μόνο ευρυαγγείες και όχι κιρσούς;

Τα τελευταία χρόνια γίνεται ξεκάθαρο ότι ακόμα και ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια σταδίου 1 (μόνο ευρυαγγείες και όχι κιρσοί) μπορεί να κρύβουν φλεβική ανεπάρκεια σε κεντρικό φλεβικό στέλεχος.

Αυτό συμβαίνει περίπου στο 25% των ασθενών. (Βλ. επίσης το παραπάνω ερώτημα που αναφέρεται στην αναγκαιότητα του φλεβικού υπερήχου (triplex) σε όλους τους ασθενείς με ευρυαγγείες, εκτός από αυτούς που έχουν ευρυαγγείες στην έξω επιφάνεια του μηρού).

Η γνώση αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί ΔΕΝ θα μπορέσει να γίνει αποτελεσματική θεραπεία των ευρυαγγειών αν υπάρχει φλεβική ανεπάρκεια σε κεντρικό φλεβικό στέλεχος και αυτή δεν αντιμετωπιστεί πρωταρχικά, ΠΡΙΝ δηλαδή από την έναρξη θεραπειών για τις ευρυαγγείες.

Η θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας κεντρικού φλεβικού στελέχους συνιστάται να γίνεται με ενδοφλεβικό Laser, με την ίδια τεχνική που αντιμετωπίζονται και οι κιρσοί των κάτω άκρων (ενδαγγειακή θεραπεία κιρσών με Laser).

Εδώ, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι υπάρχουν δύο εντελώς διαφορετικές θεραπείες Laser για την αντιμετώπιση φλεβικών παθήσεων:

α) το ενδοφλεβικό Laser, όπου εισάγεται καθετήρας εντός της παθολογικής φλέβας που ανεπαρκεί, με αποτέλεσμα αυτή να καταστρέφεται "εκ των έσω" και

β) το δερματικό Laser, όπου καταστρέφει μικρής διαμέτρου ευρυαγγείες, με εφαρμογή ενέργειας Laser στο δέρμα.

Το ενδοφλεβικό Laser αποτελεί θεραπεία των κιρσών των κάτω άκρων, γίνεται συνήθως σε χειρουργική αίθουσα και δεν εξαλείφει άμεσα τις ευρυαγγείες, αλλά θεραπεύει ανεπάρκεια μεγάλων φλεβικών στελεχών. Το δερματικό Laser υπάρχει συνήθως στα Ιατρεία, εξαλείφει ευρυαγγείες, αλλά δεν θεραπεύει φλεβική ανεπάρκεια φλεβικών στελεχών μεγαλύτερων των ευρυαγγειών. ?ρα, το ενδοφλεβικό Laser αποτελεί θεραπεία κιρσών των κάτω άκρων (όλων των ασθενών δηλαδή με φλεβική ανεπάρκεια βαθμού 2), αλλά και ευρυαγγειών (φλεβική ανεπάρκεια βαθμού 1) όταν υποκρύπτεται φλεβική ανεπάρκεια σε κεντρικά φλεβικά στελέχη, δηλαδή στο 25% περίπου των ασθενών με ευρυαγγείες (φλεβική ανεπάρκεια βαθμού 1).

Είναι φανερό ότι όχι μόνο το δερματικό Laser, αλλά και το ενδοφλεβικό Laser αποτελεί σημαντικό όπλο στην μάχη κατά των αντιαισθητικών ευρυαγγειών. Η αντιμετώπιση των ευρυαγγειών θα πρέπει να γίνεται από κέντρα όπου πραγματοποιείται λεπτομερής ανάλυση του προβλήματος και σωστή χαρτογράφηση του φλεβικού συστήματος με υπέρηχο.

Οι ευρυαγγείες αποτελούν πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από Ιατρούς που μπορούν να έχουν μία σωστή, συνολική εικόνα του φλεβικού συστήματος τους σκέλους και να προσφέρουν όχι μόνο την εφαρμογή τεχνικών κατά των ευρυαγγειών, αλλά και κατά της φλεβικής ανεπάρκειας, που μπορεί να υποβόσκει σε μεγαλύτερα των ευρυαγγειών φλεβικά στελέχη.

Αν η φλεβική ανεπάρκεια κεντρικού φλεβικού στελέχους παραγνωριστεί, η θεραπεία των ευρυαγγειών, μεμομωμένα, δεν θα είναι ικανοποιητική. Ο καλύτερος και πιο σύγχρονος τρόπος αντιμετώπισης της φλεβικής ανεπάρκειας μεγάλων φλεβικών στελεχών είναι το ενδοφλεβικό Laser που χρησιμοποιείται στην θεραπεία των κιρσών (Βλ. κιρσοί κάτω άκρων).

Γενικά για την θεραπεία των ευρυαγγειών

Η θεραπεία των ευρυαγγειών ενδείκνυται για την ανακούφιση από ενοχλήματα στα κάτω άκρα, όταν αυτά υπάρχουν, κυρίως όμως για την αποκατάσταση της αισθητικής των ποδιών. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές τεχνικές για την αντιμετώπιση των ευρυαγγειών. Το άριστο αποτέλεσμα εξαρτάται από τον κατάλληλο συνδυασμό όλων αυτών των τεχνικών.

Γενικά μιλώντας, η θεραπεία των ευρυαγγειών επιτυγχάνεται με συνεδρίες στο Ιατρείο. Συνήθως κάθε συνεδρία αφορά ένα πόδι και απαιτείται χρονικό διάστημα περίπου 15-20 ημερών, μέχρι την επόμενη συνεδρία στο ίδιο πόδι, ανάλογα βεβαίως και από την τεχνική που εφαρμόστηκε την προηγούμενη φορά. Ο μέσος όρος των συνεδριών που απαιτούνται για κάθε πόδι είναι 3-4 αλλά αυτό μπορεί να διαφέρει σημαντικά, ανάλογα με την περίπτωση και την ανταπόκριση στην θεραπεία. Μετά από θεραπεία σε μια συγκεκριμένη περιοχή αναμένεται ήπιος ερεθισμός του δέρματος και εκχυμώσεις στο δέρμα (μελανιές), που εξαφανίζονται σε 15-20 ημέρες. Για σωστή εκτίμηση του αποτελέσματος σε μια συγκεκριμένη περιοχή απαιτείται χρονικό διάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων.

Οι σύχρονες τεχνικές αντιμετώπισης ευρυαγγειών που θα πρέπει να συνδυαστούν κατάλληλα για μια αποτελεσματική θεραπεία είναι:

1. Σκληροθεραπεία
2. Σκληροθεραπεία με αφρό
3. Δερματικό Laser
4. Θερμοπηξία (RF)

ΠΡΟΣΟΧΗ: Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλες οι παραπάνω αναφερόμενες θεραπείες έχουν νόημα, ΜΟΝΟ όταν έχουμε αποκλείσει φλεβική ανεπάρκεια κεντρικών φλεβικών στελεχών ή όταν η θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας των κεντρικών φλεβικών στελεχών έχει προηγηθεί με το ενδοφλεβικό Laser, όπως ακριβώς γίνεται και με την θεραπεία των κιρσών (Βλ. Θεραπεία κιρσών).

Τι είναι η σκληροθεραπεία;

Σκληροθεραπεία των ευρυαγγειών ονομάζουμε την συστηματική εξάλειψη των ευρυαγγειών με έγχυση σκληρυντικών ουσιών.

Οι ουσίες αυτές προκαλούν ελεγχόμενη βλάβη στο ενδοθήλιο (εσωτερική επένδυση) των ευρυαγγειών, με αποτέλεσμα η φλέβα να μετατρέπεται σε ινώδη χορδή και να απορροφάται.

Η νεότερη από τις σκληρυντικές ουσίες, η οποία και χρησιμοποιείται στο Ιατρείο μας, ονομάζεται πολιδοκανόλη. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, ανώδυνη και με σπάνιες επιπλοκές.

Η έγχυσή της γίνεται με ειδική, πολύ λεπτή βελόνα, που δεν προκαλεί πόνο.

Ήπια ενόχληση μπορεί να γίνεται κάποιες φορές αισθητή κατά την διάρκεια της έγχυσης της ουσίας. Η ίδια η πολιδοκανόλη είναι ήπιο αναισθητικό φάρμακο κάνοντας τις συνεδρίες σκληροθεραπειών πολύ καλύτερα ανεκτές και αποτελεσματικές σε σχέση με παλαιότερα φάρμακα.

Τι είναι η σκληροθεραπεία με αφρό;

Αποτελεί παραλλαγή της κλασσικής σκληροθεραπείας.

Συγκεκριμένα, η σκληρυντική ουσία, με ειδική τεχνική, μετατρέπεται σε αφρό πριν την έκχυσή της στην παθολογική φλέβα.

Με την δημιουργία αφρού πολλαπλασιάζεται η δράση του φαρμάκου μέσα στην φλέβα και έτσι η τεχνική αυτή αποτελεί κατάλληλη θεραπεία, είτε για μεγάλες ευρυαγγείες, είτε για τις δικτυωτές (reticular) φλέβες.

Η θεραπεία των δικτυωτών φλεβών είναι σημαντική στην αρχική φάση των θεραπειών, μιας και είναι οι μεγαλύτερες σε μέγεθος φλέβες που τροφοδοτούν τις ευρυαγγείες με αίμα.

Όπως και στην κλασσική σκληροθεραπεία η χορήγηση του αφρού γίνεται με ειδικές, πολύ λεπτές, ανώδυνες βελόνες, με την διαφορά ότι σχεδόν πάντα απαιτείται ειδικός LED φωτισμός από κάποιο ειδικό οπτικό βοήθημα (Veinlite).

Ποιος ο ρόλος του Δερματικού Laser στην θεραπεία των ευρυαγγειών;

Η χρήση δερματικού Laser για την εξάλειψη των ευρυαγγειών είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία, μόνο όμως όταν εφαρμόζεται στις σωστές φλέβες και στην σωστή φάση των θεραπειών.

Οι ευρυαγγείες, τις περισσότερες των περιπτώσεων τροφοδοτούνται από μεγαλύτερες παρακείμενες φλέβες που ονομάζονται δικτυωτές. Οι δικτυωτές φλέβες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με το δερματικό Laser, γιατί είναι πιο βαθειές σε σχέση με τις ευρυαγγείες και η ακτινοβολία Laser δεν μπορεί να φθάσει στο βάθος που αυτές βρίσκονται!

Επιπλέον, οι δικτυωτές φλέβες πρέπει να αντιμετωπίζονται πριν από τις ευρυαγγείες που τροφοδοτούν, διαφορετικά το αποτέλεσμα δεν θα είναι καλό.

Η καλύτερη θεραπεία για τις δικτυωτές φλέβες είναι η σκληροθεραπεία με αφρό. Το δερματικό Laser έχει θέση στην αντιμετώπιση πολύ μικρών και επιφανειακών ευρυαγγειών, ιδιαίτερα όταν αυτό συνδυάζεται με σκληροθεραπεία.

Το χρήσιμο συμπέρασμα είναι ότι σχεδόν ποτέ δεν μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματική θεραπεία των ευρυαγγειών με την χρήση του δερματικού Laser ως μεμονωμένη θεραπεία.

Τι είναι η θερμοπηξία;

Η θερμοπηξία αποτελεί την πιο νέα από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ευρυαγγειών. Έχει αναπτυχθεί την τελευταία δεκαετία και έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στις ευρυαγγείες μικρής διαμέτρου.

Η συσκευή θερμοπηξίας παράγει κύματα υψηλής συχνότητας (4MHz) και μέσω μιας πολύ λεπτής βελόνας αποδίδει θερμική ενέργεια στην φλέβα, με παλμικό τρόπο, προκαλώντας εστιασμένη θερμοπηξία. Το αποτέλεσμα είναι να διακόπτεται η ροή του αίματος μέσα στην φλέβα και αυτή να συρρικνώνεται, χωρίς κανένα κίνδυνο βλάβης για την επιδερμίδα ή τους παρακείμενους ιστούς.

Οι δερματικές παρακεντήσεις απέχουν μεταξύ τους 1-2 χιλιοστά. Οι ευρυαγγείες "σβήνουν" αμέσως μετά την εφαρμογή και μέσα στα επόμενα λεπτά εμφανίζεται μία δερματική αντίδραση, εντονότερη στα σημεία των παρακεντήσεων. Η δερματική αντίδραση υποχωρεί σταδιακά και εξαφανίζεται πλήρως μέσα σε 1-2 εβδομάδες.

Η μέθοδος της θερμοπηξίας είναι ταχύτατη και πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή. Σε 15-20 λεπτά μπορούν να αντιμετωπιστούν φλέβες συνολικού μήκους περίπου ενός μέτρου.

Η θερμοπηξία, όπως και το δερματικό Laser, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την σκληροθεραπεία στο επίπεδο των πιο μεγάλων δικτυωτών φλεβών, που τροφοδοτούν τις ευρυαγγείες. Αποτελεί όμως άριστη επιλογή για τις μικρές ευρυαγγείες, είτε ως μονοθεραπεία, είτε σε συνδυασμό με σκληροθεραπεία.

Στα πλεονεκτήματα της μεθόδου περιλαμβάνονται τα εξής:

• Αποτελεσματική θεραπεία μικρών ευρυαγγειών σε κάθε τύπο δέρματος και κάθε περιοχή. (Ακόμα και στο πρόσωπο και στην περιοχή των αστραγάλων, όπου η σκληροθεραπεία μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκές).
• Θεραπεία ακόμη και των πιο λεπτών ευρυαγγειών (0,1mm).
• Μπορεί να πραγματοποιηθεί σε κάθε εποχή του χρόνου.
• Δεν απαιτεί περίδεση μετά την θεραπεία ή προφύλαξη από τον ήλιο.
• Δεν ενέχει κινδύνους πρόκλησης αλλεργιών ή άλλων δερματικών βλαβών (αποχρωματισμοί, εγκαύματα ή νέκρωση).

Τελικά, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να απαλλαγώ από τις αντιαισθητικές ευρυαγγείες;

Είναι σημαντικό να καταλάβει κανείς ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Θα λέγαμε όμως ότι το καλύτερο αποτέλεσμα προκύπτει από τον κατάλληλο συνδυασμό των παραπάνω θεραπειών. Κάθε θεραπεία έχει εφαρμογή σε συγκεκριμένο φλεβικό επίπεδο και ενδείκνυται σε συγκεκριμένη χρονική φάση των θεραπειών.

Η βελτίωση παρατηρείται σταδιακά και χρειάζεται υπομονή καθώς και καλή επικοινωνία μεταξύ Ιατρού και ασθενή.

Συμπερασματικά, οι βασικές αρχές θεραπείας ευρυαγγειών είναι οι ακόλουθες:

• Η σκληροθεραπεία αποτελεί την βάση των θεραπειών, ιδιαίτερα στις πρώτες συνεδρίες, όπου αντιμετωπίζονται οι μεγαλύτερες διαμέτρου ευρυαγγείες.
• Σχεδόν ποτέ δεν μπορεί να ολοκληρωθεί μία θεραπεί με δερματικό Laser ως μεμονωμένη θεραπεία.
• Η θερμοπηξία φαίνεται να πλεονεκτεί στις πιο μικρές ευρυαγγείες σε σχέση με το δερματικό Laser και εφαρμόζεται, συνήθως, στις τελευταίες συνεδρίες.
• Σχεδόν πάντα απαιτείται υπερηχογραφικός έλεγχος (triplex) των κεντρικών φλεβικών στελεχών του επιπολής φλεβικού δικτύου, προκειμένου να γίνει γνωστό αν κρύβεται φλεβική ανεπάρκεια σε αυτές. Σε περίπτωση που το φλεβικό triplex αναδείξει ανεπάρκεια σε αυτά τα κεντρικά στελέχη ΔΕΝ θα πρέπει να γίνεται έναρξη θεραπείας των ευρυαγγειών πριν την θεραπεία της ανεπάρκειας των κεντρικών φλεβικών στελεχών.

Τι θα πρέπει να προσέξω μετά τη θεραπεία;

Μετά από μία συνεδρία θεραπείας ευρυαγγειών είναι ανάγκη ο ασθενής να φορέσει κάλτσα διαβαθμισμένης συμπίεσης ή να τοποθετηθεί ελαστικός επίδεσμος στο πόδι, που θα χρειαστεί να παραμείνει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ανάλογα με το μέγεθος των φλεβών που υποβλήθηκαν σε θεραπεία.

Εξαίρεση της χρήσης συμπίεσης αποτελεί η συνεδρία θερμοπηξίας, η οποία εφαρμόζεται σε μικρού μεγέθους ευρυαγγείες.

Ακριβώς μετά το τέλος της συνεδρίας, ο ασθενής επιβάλεται να περπατήσει για τουλάχιστον 20 λεπτά, ιδιαίτερα αν έχει προηγηθεί σκληροθεραπεία δικτυωτών φλεβών ή μεγάλων ευρυαγγειών.

Το μπάνιο δεν απαγορεύεται, αλλά πρέπει να γίνεται χρήση χλιαρού νερού και να αποφεύγονται τα θερμά λουτρά ή η σάουνα για μία εβδομάδα περίπου.

Επίσης πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση στην ηλιακή και την υπεριώδη ακτινοβολία για 2 εβδομάδες. Η άσκηση και οι καθημερινές δραστηριότητες επιτρέπονται άμεσα μετά την κάθε συνεδρία, ενώ η έντονη σωματική άσκηση επιτρέπεται μετά από μία εβδομάδα.

Ποιοι οι κίνδυνοι από την σκληροθεραπεία;

Η πιο συχνή παρενέργεια της σκληροθεραπείας είναι η τοπική ερυθρότητα και ένα τοπικό οίδημα στην περιοχή της ενέσεως, που κάποιες φορές μπορεί να συνοδεύεται και από ήπιο αίσθημα κνησμού. Η δερματική αυτή αντίδραση υποχωρεί από μόνη της, συνήθως μέσα σε λίγες ώρες. Αρκετά συχνή είναι και η εμφάνιση εκχύμωσης (μελανιάς) ή και καφέ απόχρωσης (μελάγχρωση) του δέρματος κατά την πορεία της φλέβας, που υποβλήθηκε σε σκληροθεραπεία.

Η μελάγχρωση συνήθως υποχωρεί από μόνη της σε χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από λίγες ημέρες ή και μήνες. Σωστό είναι να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο μέχρι αυτή να υποχωρήσει.

Σε ποσοστό μικρότερο του 1% ενδέχεται να επιμείνει για περισσότερο από χρόνο ή και να μην υποχωρήσει ποτέ τελείως. Οι αλλεργικές αντιδράσεις με τα νεώτερα φάρμακα (όπως η πολιδοκανόλη) είναι εξαιρετικά σπάνιες και μπορεί να ελεγχθούν πλήρως. 'Aλλες παρενέργειες της σκληροθεραπείας θεωρούνται πάρα πολύ σπάνιες, αλλά επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν: παρατρηρήσετε την δημιουργία πληγής ή πρηστούν απότομα τα πόδια σας.

Τα φλεβικά έλκη (πληγές) αποτελούν την συχνότερη αιτία χρόνιων ελκών των κάτω άκρων (πάνω από το 70% των περιπτώσεων).

Τα φλεβικά έλκη οφείλονται σε παλινδρόμηση αίματος μέσα στις φλέβες, κατάσταση που είναι γνωστή ως φλεβική ανεπάρκεια. Στην φλεβική ανεπάρκεια, η πορεία του αίματος, αντί να γίνεται από τα πόδια προς την καρδιά, η ροή αντιστρέφεται. Το αίμα λοιπόν συσσωρεύεται σε επιφανειακές φλέβες, οι οποίες επιμηκύνονται και διατείνονται (κιρσοί). Οι ιστοί γύρω από αυτές τις παθολογικές φλέβες δεν λαμβάνουν την απαραίτητη ποσότητα οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών. Επιπλέον, στοιχεία του αίματος, όπως τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία ασκούν προστασία έναντι των μικροβίων, δεν επιτελούν σωστά την λειτουργία τους. Το αποτέλεσμα είναι η συσσώρευση τοξικών ουσιών στο δέρμα και στο λίπος, που υπάρχει ακριβώς κάτω από το δέρμα, με συνέπεια τελικώς την εμφάνιση πληγών.

Τα φλεβικά έλκη εντοπίζονται κυρίως λίγο ψηλότερα από το επίπεδο των αστραγάλων, αλλά μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε θέση, κάτω από το επίπεδο του γόνατος.  Έλκη παρατηρούνται στα τελευταία στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας. Στα στάδια αυτά η κνήμη των ασθενών, συνήθως, είναι πρησμένη. Επίσης, το δέρμα είναι ξηρό, έχει σκούρο χρώμα, και μπορεί να προκαλεί κνησμό (φαγούρα).

Τι είναι οι Kιρσοί των Kάτω 'Aκρων;

Με τον όρο “κιρσοί των κάτω άκρων” (φλεβίτιδα) περιγράφουμε τις φουσκωμένες φλέβες κάτω από το δέρμα, οι οποίες διογκώνονται από το αίμα που λιμνάζει μέσα σε αυτές. Οι κιρσοί, με την διόγκωσή τους, παίρνουν συνήθως σχοινοειδή μορφή με πιθανές ελικώσεις. Με άλλα λόγια, οι κιρσοί είναι το αποτέλεσμα της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας του επιφανειακού φλεβικού δικτύου.

Εκτός του αισθητικού προβλήματος οι κιρσοί προξενούν κούραση, κάψιμο, φαγούρα, κράμπες, οίδημα (πρήξιμο) και πόνο. Οι ενοχλήσεις επιδεινώνονται συνήθως μετά από μακρά καθιστική θέση, τις βραδινές ώρες, στην αρχή κάθε ζεστής εποχής, προ της περιόδου και κατά την εγκυμοσύνη.

Τι είναι η Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια;

Στα κάτω άκρα υπάρχουν τρεις κατηγορίες φλεβών: α) οι επιφανειακές (στο δέρμα), β) οι βαθειές (μέσα στους μύες) και γ) φλέβες γέφυρες, οι οποίες συνδέουν τις δύο πρώτες κατηγορίες (διατιτραίνουσες φλέβες).

Σε φυσιολογικές συνθήκες, με την βοήθεια των φλεβικών βαλβίδων, οι επιφανειακές φλέβες μεταφέρουν το αίμα από το δέρμα προς τις βαθειές φλέβες (μέσω των διατιτραινουσών φλεβών) και οι βαθειές φλέβες, με τη σειρά τους, μεταφέρουν το αίμα πίσω στην καρδιά.

Ενδεχόμενη νόσος των βαλβίδων προκαλεί μια παθολογική κατάσταση, η οποία ονομάζεται “χρόνια φλεβική ανεπάρκεια”.

Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να αναφέρεται είτε στο επιφανειακό φλεβικό δίκτυο (επιπολής φλεβική ανεπάρκεια), είτε στο εν τω βάθει δίκτυο (εν τω βάθει φλεβική ανεπάρκεια), είτε στις διατιτραίνουσες φλέβες ή, τέλος, σε συνδυασμό ανεπάρκειας όλων των παραπάνω συστημάτων.

Η ανεπάρκεια του επιφανειακού φλεβικού δικτύου προκαλεί τους γνωστούς σε όλους μας “κιρσούς”.

Υπάρχουν έξι κλινικά (εμφανή) στάδια φλεβικής ανεπάρκειας:

Πρώτο στάδιο: Ευρυαγγείες

Δεύτερο στάδιο: Κιρσοί (φουσκωμένες φλέβες κάτω από το δέρμα-φλεβίτιδα)

Τρίτο στάδιο: Οίδημα (πρήξιμο) των ποδιών

Τέταρτο στάδιο: Μελάγχρωση, σκλήρυνση καθώς και άλλες, μη αναστρέψιμες, αλλοιώσεις του δέρματος

Πέμπτο στάδιο: Ουλές στο δέρμα από έλκη (πληγές)

Έκτο στάδιο: Ανοιχτές πληγές (έλκη)

Φλεβική Ανεπάρκεια: Διάγνωση

Για να διαγνωστεί η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, ο γιατρός, αρχικά, θα σου κάνει ερωτήσεις στα πλαίσια ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού. Στην συνέχεια, θα κάνει λεπτομερή εξέταση του κυκλοφορικού συστήματος των άκρων.

Ακολούθως, θα γίνει εξέταση του φλεβικού συστήματος με συσκευή υπερήχων. Σε αυτή την απεικονιστική εξέταση ο γιατρός θα τοποθετήσει πάνω στο δέρμα μία ειδική συσκευή (ηχοβολέας), η οποία, ταυτοχρόνως, στέλνει και λαμβάνει ηχητικά κύματα, προς και από τις φλέβες που εξετάζονται. Τα ηχητικά αυτά κύματα συλλέγονται, καταγράφονται και τελικώς χρησιμοποιούνται για να απεικονίσουν την φλέβα σε ειδική οθόνη. Στην οθόνη της συσκευής των υπερήχων, όχι μόνο βλέπουμε την φλέβα, που κάθε φορά εξετάζεται, αλλά και την ροή του αίματος μέσα σε αυτή. Από την μελέτη της ροής του αίματος βγαίνουν και οι πληροφορίες για την φυσιολογική ή μη λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων, άρα και για την παρουσία ή όχι φλεβικής ανεπάρκειας.

Ειδικά για το επιφανειακό σύστημα των φλεβών, που είναι υπεύθυνο για την συχνότατη πάθηση των κιρσών, η σύγχρονη διαγνωστική εξέταση με υπερήχους επιβάλει ιδιαίτερη προσέγγιση, προκειμένου να διαπιστωθούν με ακρίβεια τα φλεβικά εκείνα στελέχη που πάσχουν. Αυτή η προσέγγιση περιγράφεται ως χαρτογράφηση και αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο της αντιμετώπισης των κιρσών των κάτω άκρων. Περισσότερα για την χαρτογράφηση του φλεβικού συστήματος διαβάστε εδώ

Φλεβική Ανεπάρκεια: Κίνδυνοι

Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, αν δεν θεραπευτεί εγκαίρως, προκαλεί καταστροφή των πολύ μικρών αγγείων του δέρματος, γνωστά και ως τριχοειδή. Αυτά τα πολύ μικρά αγγεία 'σπάνε' λόγω της αυξημένης πίεσης που αναπτύσσεται μέσα τους, από το αίμα που λιμνάζει σε αυτά, λόγω της δυσλειτουργίας των φλεβικών βαλβίδων.

Όταν αρχίσει η καταστροφή των τριχοειδών αγγείων, το υπερκείμενο δέρμα αποκτά ένα κοκκινωπό - καφέ χρώμα και γίνεται εξαιρετικά ευαίσθητο σε χτυπήματα ή μικροτραυματισμούς. Στην καλύτερη των περιπτώσεων παρατηρείται τοπική δερματική φλεγμονή και στην χειρότερη εμφανίζονται ανοιχτές πληγές (έλκη).

Τα έλκη από φλεβική ανεπάρκεια πολύ δύσκολα επουλώνονται και συχνά επιμολύνονται από μικρόβια, τα οποία προκαλούν σοβαρές φλεγμονές. Οι φλεγμονές αυτές επεκτείνονται στο γειτονικό δέρμα και μπορούν, έτσι, να επηρεάσουν την γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Στην ιδιαίτερη κατάσταση των κιρσών των κάτω άκρων υπάρχουν επιπλέον κίνδυνοι, όπως η αιμορραγία των κιρσών ή η θρόμβωσή τους. Η θρόμβωσή τους (πήξιμο του αίματος μέσα σε αυτούς), αν δεν ελεγχθεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες καταστάσεις, όπως η μεταφορά θρόμβου από το πόδι προς τα πνευμόνια. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, ακόμα και για την ίδια την ζωή, και είναι γνωστή ως πνευμονική εμβολή.

Τι είναι οι Φλεβικές Παθήσεις;

Οι φλεβικές παθήσεις αποτελούν ένα από τα συχνότερα προβλήματα υγείας παγκοσμίως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σχεδόν ένας στους τέσσερις πολίτες πάσχει από κιρσούς των κάτω άκρων. Το φλεβικό σύστημα των ποδιών μας αποτελείται από επιπολής (επιφανειακές), εν τω βάθει (βάθους) και διατιτραίνουσες φλέβες.

Με τη βοήθεια βαλβίδων οι επιφανειακές φλέβες μεταφέρουν το αίμα από τα άνω δερματικά στρώματα μέσω των διατιτραινουσών φλεβών στις εν τω βάθει και αυτές με τη σειρά τους μεταφέρουν το αίμα πίσω στην καρδιά. Ενδεχόμενη νόσος των βαλβίδων (ανεπάρκεια) μπορεί να προκαλέσει:

• Κιρσούς: Οι κιρσοί σχηματίζονται στις επιφανειακές φλέβες καθώς το αίμα που λιμνάζει σε αυτές τις διογκώνει δίνοντάς τους σχοινοειδή μορφή με πιθανές ελικώσεις. Εκτός του αισθητικού προβλήματος οι κιρσοί προξενούν κούραση, κάψιμο, φαγούρα, κράμπες και πόνο. Οι ενοχλήσεις επιδεινώνονται συνήθως μετά από μακρά καθιστική θέση, τις βραδινές ώρες, στην αρχή κάθε ζεστής εποχής, προ της περιόδου και κατά την εγκυμοσύνη.
• Θρομβοφλεβίτιδα: αποτελεί συχνό και επώδυνο σύμπτωμα της φλεβικής ανεπάρκειας κατά το οποίο δημιουργείται θρόμβος, το τοίχωμα τις φλέβας φλεγμαίνει, το δέρμα γίνεται σκληρό, ζεστό, κόκκινο και πρησμένο. Η κατάσταση αυτή δεν είναι επικίνδυνη για την υγεία, αλλά μετά από τη φλεβική θρόμβωση είναι πιθανή η εμφάνιση κιρσών (δευτεροπαθείς κιρσοί).
• Φλεβικά έλκη: πληγές που προξενούνται σε ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο φλεβικής ανεπάρκειας. Ενδεχόμενη νόσος του εν τω βάθει φλεβικού δικτύου προκαλεί σημαντικές διαταραχές στην αιματική ροή. Εάν οι εν τω βάθει φλέβες ανεπαρκέσουν τότε δεν μπορούν να παροχετεύσουν τη ροή του αίματος, γεγονός που προοδευτικά επιφέρει χρόνιες παθήσεις των φλεβών.
• Η Θρόμβωση του εν τω βάθει φλεβικού δικτύου είναι μια σοβαρή παθολογική κατάσταση με συναφείς επιπλοκές τη χρόνια φθορά των φλεβικών βαλβίδων και την πνευμονική εμβολή.

Παράγοντες που συντελούν στη φλεβική ανεπάρκεια

Μεταξύ των παραγόντων που συντελούν στη δημιουργία φλεβικής ανεπάρκειας συμπεριλαμβάνονται:

• η κληρονομικότητα
• ο τρόπος ζωής και εργασίας (παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, διατροφή, επαγγελματική δραστηριότητα με παρατεταμένη ορθοστασία ή ακινητοποίηση, κ.λπ.)
• οι ορμονικές αλλαγές (αντισυλληπτική αγωγή, εγκυμοσύνη, κ.α.)
• η ηλικία
• ιστορικό φλεβικής θρόμβωσης
• συγγενείς (γενετικοί) λόγοι όπως η έλλειψη βαλβίδων που οδηγεί σε φλεβική ανεπάρκεια σε άτομα νεαρής ηλικίας

Διάγνωση της φλεβικής νόσου

 Όσο πιο σύντομα αναγνωριστεί και αντιμετωπιστεί μια νόσος των φλεβών, τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος για επιπλοκές.

Για να καθοριστεί ο τύπος και η βαρύτητα μιας φλεβικής νόσου συνίσταται η άμεση επίσκεψη σε ειδικό ιατρό. Τυχόν ιστορικό προηγούμενων θρομβώσεων και φλεγμονών των φλεβών του ασθενούς ή ιστορικό φλεβικής νόσου εντός του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος αποτελούν ενδείξεις ευπάθειας.

Σε συνδυασμό με το ιστορικό, ο ιατρός εξετάζει προσεκτικά τα πόδια και το δέρμα του ασθενούς σε διαφορετικές στάσεις επιτρέποντας μια αρχική εκτίμηση του προβλήματος.

Για την ακριβέστερη διάγνωση ίσως κριθεί αναγκαία μια από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Υπέρηχο doppler : είναι η πιο συχνά εφαρμοσμένη τεχνική που επιτρέπει στον ιατρό να καθορίσει την ταχύτητα και την κατεύθυνση της ροής του αίματος μέσα στη φλέβα.
• Υπερηχογράφημα duplex: επιτρέπει τον ακριβή καθορισμό της ταχύτητας και της ροής του αίματος προσφέροντας επιπλέον πλήρη απεικόνιση των αιμοφόρων αγγείων και λεπτομερή στοιχεία για την κατάσταση των φλεβών.
• Ρεογραφία ανάκλασης φωτός (LRR ή φωτοπληθυσμογραφία): επιτρέπει στον ιατρό να εντοπίσει τυχόν διαταραχές στη φυσιολογική φλεβική λειτουργία.
• Φλεβογραφία: είναι μια ακτινογραφία των φλεβών, επιτυγχάνεται με τη χρήση σκιαγραφικού και απεικονίζει τη μορφή των φλεβών, τη λειτουργία των βαλβίδων και την κατεύθυνση της αιματικής ροής. Η φλεβογραφία χρησιμοποιείται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις για διαγνωστικούς και επεμβατικούς σκοπούς.